دوره 1391، شماره 90 - ( 1-1391 )
جلد 1391 شماره 90 صفحات 21-16 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
قنبری سعید. نگاهی بر روند تعاملات دو کشور ایران و عراق در بهرهبرداری از منابع مشترک مرزی. ماهنامه علمی اکتشاف و تولید نفت و گاز. 1391; 1391 (90) :21-16
مدیریت هماهنگی و نظارت بر تولید نفت و گاز
چکیده: (5733 مشاهده)
مقدمه
مرز مشترک ایران با عراق طولانی‌ترین مرز مشترک این کشور با کشورهای همسایه خود را تشکیل می‌دهد که شاهد طولانی‌ترین جنگ قرن بیستم نیز بوده است. این مرز مشترک یکی از نفت‌خیزترین مرزهای سیاسی دنیا تلقی می‌شود. هم‌اکنون دو
کشور ایران و عراق پس از سپری شدن دوران پر تنش ناشی از جنگ هشت‌ساله میان دو کشور و در ادامه آن دو جنگ معروف اول و دوم خلیج فارس ، در فکر
بهرهبرداری هر‌چه سریع‌تر از منابع مشترک
مرزی خود هستند. خوشبختانه به‌نظر می‌رسد بر‌خلاف گذشته که بیشتر حداکثرسازی منافع از طریق بهرهبرداری حداکثری از میادین مرزی مشترک مورد توجه بوده، هم‌اکنون طرفین به‌دنبال ایجاد چارچوبی مشترک جهت بهرهبرداری بهینه از منابع مرزی خود هستند. این امر نویددهنده ایجاد الگویی جدید در بهرهبرداری از منابع
مشترک مرزی است که در صورت موفقیت، زمینه ساز ایجاد مرزهای صلح و دوستی در امتداد مرزهای مشترک میان دو کشور خواهد بود. موضوعی که مرز مشترک میان دو کشور در طول تاریخ کمتر شاهد آن بوده است.
نگاهی بر مرزهای مشترک دو کشور
دو کشور ایران و عراق در مسافتی در حدود 1458 کیلومتر دارای مرز مشترک هستند. این مرز مشترک از آبراهه اروندرود آغاز و تا منطقه دالامپری (نقطه مرزی مشترک ایران و عراق و ترکیه) امتداد مییابد. از کل مرز مشترک میان دو کشور حدود 105 کیلومتر مرز مشترک آبی است (در امتداد اروندرود) و مابقی را مرز مشترک زمینی (خشکی) تشکیل می‌دهد[12]. دو رود دجله و فرات پس از پیوستن به یکدیگر در شمال بصره و در ناحیهای به نام "القرنه"، مرز آبی بین‌المللی ایران و عراق را با نام "اروندرود" در امتداد مسیر خود شکل می‌دهند. به‌ترتیب استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام و خوزستان در این خط ممتد و طولانی با عراق هم مرز هستند.
کشور فعلی عراق در گذر تاریخی بخشی از قلمرو امپراطوری عظیم عثمانی محسوب میگردید که در فراز و نشیب تاریخی همواره دارای تعارضاتی با حکام ایرانی بوده است. در مجموع از سال 1514 تا سال 1980 میلادی 25 درگیری در مرزهای مشترک دو کشور به وقوع پیوسته است که 24 مورد از آنها با دولت عثمانی (عراق قبل از استقلال) و یک مورد نیز با کشور عراق (پس از استقلال) بوده است (البته به غیر از تنش‌ها و منازعات کم شدت در دهه 1970 میلادی). به هر تقدیر، مرزهای غربی ایران حاصل معاهدات و قراردادهایی است که از سال 1555 میلادی (عهدنامه آماسیه) تا 1975 میلادی (اعلامیه الجزایر) میان دو کشور انعقاد یافته است[1]. با‌توجه به تصویب معاهده ۱۹۷۵الجزائر در مجالس دو کشور و مبادله اسناد آن در اول تیر‌ماه ۱۳۵۵ در تهران میان طرفین و همچنین ثبت کلیه اسناد طبق ماده ۱۰۲ منشور سازمان ملل متحد در دبیرخانه سازمان ملل متحد، این معاهده مبنای تنظیم روابط دو کشور در زمینه مسائل مرزی به شمار می‌رود[9].
مرز مشترک دو کشور ایران و عراق شاهد طولانی‌ترین جنگ قرن بیستم بوده است. تهاجم عراق به ایران در 31 شهریور 1359 و تحمیل جنگی ناخواسته به ایران، آخرین منازعه میان دو کشور همسایه است که نهایتاً با پذیرش قطعنامه 598 سازمان ملل متحد در 20 ژوئیه 1987 میلادی از سوی طرفین، خطوط مرزی به وضعیت سابق خود ابقا می‌شود[1].
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
